آنچه باید در مورد ترجمه شفاهی بدانید
ترجمه شفاهی انواع مختلفی دارد که می توانید از دارالترجمه تات انواع خدمات ترجمه شفاهی را درخواست کنیدترجمه شفاهی (interpreting) به نوع خاصی از ترجمه اشاره دارد که در آن مترجم به انتقال شفاهی مفاهیم بین گویشوران دو زبان مختلف می‌پردازد. به عبارت دیگر، ترجمه شفاهی بر انتقال پیغام‌ها بصورت شفاهی در یک زمان و مکان محدود از زبان مبدأ به زبان مقصد دلالت دارد. از آنجا که امکان بررسی مجدد، رجوع به منابع اطلاعاتی مرتبط، و تجدیدنظر به هنگام انتقال این پیغام‌های کلامی وجود ندارد، ترجمه شفاهی وظیفه پیچیده و در عین حال چالش برانگیزی به شمار می‌رود. پیشینه ترجمه شفاهی چندان مستند نیست، ولیکن به‌طور کلی اعتقاد بر این است که ترجمه شفاهی عمری طولانی‌تر از ترجمه کتبی دارد.
تفاوت بین ترجمه شفاهی و کتبی
مهارت‌های ارتباطی مورد نیاز برای ترجمه شفاهی کاملاً متفاوت از ترجمه کتبی است. در واقع یک مترجم شفاهی باید در ارتباطات شفاهی خبره باشد. در حالی که مترجمان کتبی اغلب فرصت کافی برای ایجاد تغییرات و اصلاحات قبل از تحویل نسخه نهایی ترجمه دارند، مترجمان شفاهی ملزم به انتقال مفاهیم در یک بازه زمانی محدود هستند، بدون اینکه امکان بازگشت و انجام اصلاحات وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، ترجمه شفاهی بر خلاف ترجمه کتبی غیر قابل تصحیح و تجدیدنظر است.
علاوه بر این، ترجمه شفاهی در حضور مخاطب انجام می شود و مترجم شفاهی مستقیماً پیغام را از فردی که به زبان مبدأ صحبت می‌کند دریافت کرده، آن را در زبان مقصد بازآفرینی نموده و به مخاطب خود انتقال می‌دهد. بنابراین، مترجم حتماً باید اطلاعاتی را که احتمالاً در حین ترجمه به آن نیاز پیدا خواهد کرد از پیش اندوخته باشد. مشورت با همکاران یا مراجعه به آثار مرجع غالباً در طول ترجمه شفاهی ممکن نیست. در واقع، حساسیت کار در ترجمه شفاهی نسبت به ترجمه کتبی بالاتر بوده و فشار شغلی بیشتری بر مترجم تحمیل می‌شود. در اینجا باید به این نکته اشاره کنیم که دارالترجمه رسمی تهران خدمات ترجمی شفاهی و ترجمه کتبی را به عنوان دو خدمت هم زمان ارائه می دهند.
انواع ترجمه شفاهی
انواع مختلف ترجمه شفاهی براساس شیوه بکار رفته برای انجام ترجمه عبارتند از: ترجمه شفاهی همزمان، پیاپی، رابط‌مدار (دوسویه)، نجوایی، دیداری و زبان اشاره.
هزینه ترجمه مدارک ۱۴۰۲ – نرخ ترجمه رسمی ۱۴۰۲
ترجمه شفاهی همزمان (simultaneous interpreting):
در این نوع ترجمه، مترجم شفاهی مانند نوعی حضور نامرئی عمل می‌کند؛ به این ترتیب که در کابین مخصوص می‌نشیند و با استفاده از هدفون و میکروفن به سخنرانی زبان مبدأ گوش می‌دهد و همزمان آن را به زبان مقصد بازگویی می‌کند. در ترجمه شفاهی همزمان، معمولاً مترجم بصورت چشم بسته به کار ترجمه نمی‌پردازد، و پیش از شروع ترجمه این فرصت را دارد که مدارک مرتبط با سخنرانی را بررسی نماید و اطلاعات لازم را تا حد امکان بدست آورد. به دلیل فشردگی این کار، در اکثر موارد دو مترجم شفاهی در کابین حضور دارند و در هنگام نیاز به یکدیگر کمک می‌کنند. در این نوع ترجمه، مترجم شفاهی در هر زمان به بخش کوچکی از متن سخنرانی دسترسی دارد و باید هماهنگ با سرعت گفتار سخنران عمل کند. لازم به ذکر است که ما مترجم شفاهی رسمی هم داریم که هزینه های ان براساس قیمت ترجمه رسمی محاسبه می گردد.
ترجمه شفاهی پیاپی(consecutive interpreting):
در این روش، مترجم شفاهی به بخشی (اغلب بخشی نسبتاً طولانی) از یک سخنرانی که به زبان مبدأ ارائه می‌شود گوش داده و یادداشت‌برداری می‌کند. این یادداشت‌ها صرفاً برای کمک به حافظه بکاربرده می‌شوند و تمام آنچه را گوینده بیان نموده است بصورت کلمه به کلمه شامل نمی‌شوند. پس از اتمام هر بخش، سخنران مکث می‌کند و به مترجم شفاهی فرصت داده می‌شود تا آنچه را شنیده به زبان مقصد بیان کند. در واقع، کل سخنان یک سخنران بصورت بخش به بخش بیان شده و ترجمه می‌شود. توانایی‌ها و مهارت‌های مختلفی در انجام موفقیت‌آمیز ترجمه شفاهی پیاپی نقش بسزایی دارند، که از آن جمله می‌توان به مهارت در یادداشت‌برداری، اطلاعات عمومی گسترده، حافظه قوی و اعتماد به نفس بالا اشاره کرد. تفاوت اساسی این نوع ترجمه از ترجمه شفاهی همزمان در آن است که درک و تولید گفتار جدا از هم صورت می‌پذیرند و از آنجا که سخنران و مترجم همزمان صحبت نمی‌کنند، فرایند ترجمه قطعاً طولانی‌تر است.
ترجمه شفاهی رابط‌مدار یا دوسویه (bilateral or liaison interpreting):
در این نوع ترجمه، فردی که می‌تواند به دو زبان صحبت کند واسطه مکالمه بین دو یا چند نفر می‌شود که زبان یکدیگر را نمی‌فهمند. ترجمه شفاهی رابط‌مدار معمولاً بصورت جمله به جمله و پیاپی انجام می‌شود، ولیکن نیازی به یاداشت‌برداری ندارد و همین امر آن را از ترجمه شفاهی پیاپی متمایز می‌کند. این روش در موقعیت‌های خاصی مانند جلسات تجاری، ملاقات‌های رسمی و یا مکالمات غیررسمی بکار بسته می شود.
ترجمه شفاهی نجوایی (whispered interpreting):
در این نوع از ترجمه شفاهی، مترجم نزد فردی که برایش کار ترجمه را انجام می‌دهد می‌نشیند و ترجمه مطالب گفته شده را بصورت نجوا بیان می‌کند. این نوع ترجمه معمولاً در محیط‌های مختلفی مانند جلسات تجاری، همایش‌ها و محاکمه‌های دادگاهی بکار گرفته می‌شود. ترجمه شفاهی نجوایی غالباً به صورت همزمان (اما گاهی نیز به صورت پیاپی) انجام می‌شود. با این حال، این روش را نمی‌توان به معنای دقیق کلمه ترجمه شفاهی همزمان بشمار آورد زیرا مترجم برای انجام کار ترجمه در داخل کابین نمی‌نشید و از تجهیزاتی مانند هدفون و میکروفن استفاده نمی‌کند.
ترجمه دیداری (sight translation):
این اصطلاح به ترجمه شفاهی یک متن کتبی که معمولاً بدون آمادگی انجام می‌شود اشاره دارد. در ترجمه دیداری خلاصه‌ای از متن مبدأ در صورت نیاز تهیه می‌شود و در واقع مترجم متن کتبی را بصورت شفاهی ارائه می‌دهد. این نوع ترجمه عمدتاً در محیط‌های حرفه‌ای بکار می‌رود.
ترجمه شفاهی زبان اشاره (signed language interpreting):
در این نوع ترجمه شفاهی، مترجم با زبان گفتاری و زبان دیداری- اشاره‌ای ناشنوایان کار می‌کند. زبان‌های دیداری- اشاره‌ای ساختار مستقل خود را دارند و به اندازه زبان‌های گفتاری تکامل یافته‌اند. ترجمه شفاهی زبان اشاره شباهت قابل توجهی با ترجمه شفاهی بین دو زبان گفتاری دارد. اما با این حال، این دو نوع ترجمه شفاهی تفاوت‌هایی با هم دارند. برای مثال، از آنجاکه ترجمه شفاهی زبان اشاره نیازمند دریافت و انتقال اطلاعات در حالات مختلف (یعنی گفتاری و اشاره‌ای) است، بکارگیری شیوه ترجمه همزمان به جای شیوه پیاپی در آن راحت تر است. یعنی مترجمان شفاهی زبان اشاره می توانند در موقعیت‌های رسمی ( مانند همایش‌ها) و حتی خصوصی (مانند مطب دکتر) به صورت همزمان به کار ترجمه بپردازند. در این نوع ترجمه، مترجم نقش محوری‌تر و مشهودتری ایفا می‌کند و چون زبان‌های اشاره صورت کتبی معینی ندارند، کار ترجمه بسیار دشوارتر است.
علاوه بر طبقه‌بندی ذکر شده در بالا، انواع گوناگون ترجمه شفاهی را می‌توان بر اساس محیطی که در آن کار ترجمه انجام می‌شود به ترجمه شفاهی برای اقلیت‌ها، ترجمه شفاهی همایشی، دادگاهی و تلفنی تقسیم‌بندی نمود.
ترجمه شفاهی برای اقلیت‌ها (community interpreting):
هدف از این نوع ترجمه ارائه خدمات عمومی برای شخصی است که به زبان اکثریت افراد جامعه‌ای که در آن حضور دارد صحبت نمی‌کند. ترجمه شفاهی برای اقلیت‌ها بیشترین کاربرد را در جوامعی دارد که اقلیت‌های قومی در آن‌ها زیاد است و معمولاً در موقعیت‌های فرد به فرد، دادگاه‌ها، مصاحبه‌های استخدامی، مراکز اداری، آموزشی و بهداشتی و حتی محیط‌های غیررسمی بکار گرفته شده و اغلب به صورت دوسویه و پیاپی انجام می‌شود. با این حال، این نوع ترجمه متفاوت از ترجمه شفاهی پیاپی تصور می‌شود زیرا پیام معمولاً جمله به جمله ترجمه می‌شود و مترجم نیازی به یادداشت‌برداری ندارد.
ترجمه شفاهی همایشی (conference interpreting):
این اصطلاح به نوعی از ترجمه شفاهی اشاره دارد که در همایش‌ها و کنفرانس‌های بین المللی، سایر موقعیت‌ها و سخنرانی‌های خبرساز و پخش تلویزیونی بکار می‌رود. با وجود اینکه ترجمه شفاهی همزمان شیوه اصلی بکار رفته در این حوزه است، مترجم شفاهی همایش باید با تکنیک های مختلف ترجمه شفاهی آشنا باشد؛ زیرا ممکن است گاهی ترجمه شفاهی پیاپی یا نجوایی لازم باشد. در این نوع ترجمه، مترجم نقش واسطه بین سخنران و مخاطبان وی را ایفا می‌کند. از این رو، انتظار می‌رود که مترجم با دقت برای هر مأموریت آماده شود و از قبل به کسب اطلاعات کافی در مورد رشته تخصصی مورد نظر و اصطلاحات مربوط به آن بپردازد.
ترجمه شفاهی دادگاهی (court interpreting):
این اصطلاح معمولاً در مورد ترجمه شفاهی در دادگاه‌ها به‌کار می رود، اما سایر محیط‌های قانونی و قضایی را نیز دربر می‌گیرد. در این روش، کار ترجمه عمدتاً برای یک شخص متهم یا شاهد انجام می‌شود و هدف از آن فراهم‌سازی امکان شرکت در جلسات دادرسی برای چنین اشخاصی است. این نوع ترجمه در اکثر موارد به شیوه ترجمه شفاهی پیاپی یا رابط مدار (دوسویه) انجام می‌شود اما ممکن است روشهای دیگری نیز به‌کار بسته شوند، مانند ترجمه شفاهی همزمان (مثلاً برای محاکمه‌های خبرساز تلویزیونی) یا شیوه نجوایی. مترجم شفاهی دادگاه باید به اصول اخلاقی همچون رازداری و بی طرفی پایبند باشد و سوگند یاد کند که با صحت و وفاداری ترجمه می‌کند. مترجمان شفاهی دادگاه اجازه تفسیر، یعنی تلاش برای انتقال درک خویش از مقصود سخنگو، را ندارند و چنین اقدامی ممکن است مداخله تصور شود. پس باید تا حد امکان ترجمه به صورت تحت الفظی انجام شود.
ترجمه شفاهی تلفنی (telephone interpreting):
این نوع ترجمه به دو نفر که باید از طریق تلفن به دو زبان مختلف گفتگو کنند این امکان را می‌دهد که با کمک یک مترجم شفاهی با هم ارتباط برقرار کرده و مقصود یکدیگر را دریابند. ترجمه شفاهی تلفنی با استفاده تجهیزات ویژه و معمولاً به صورت دوسویه و پیاپی انجام می‌شود؛ بدین ترتیب که مترجم با استفاده از سیستم تلفنی بین دو فرد قرار می گیرد و سخن هر فرد را برای دیگری ترجمه می کند. به عبارت دیگر، در این روش هر فرد صحبت می‌کند، جهت انجام کار ترجمه توسط مترجم شفاهی توقف می‌کند و سپس ادامه می‌دهد. این نوع ترجمه در موقعیت‌های رسمی (مانند گفتگوی سران کشورهای مختلف) و خصوصی (مانند مشاوره پزشکی) و در مواقعی که محدودیت برای حضور رو در رو وجود دارد بکار می‌رود. در عصر حاضر مترجمانی در دارالترجمه آنلاین حاضر هستند که خدمات ترجمه شفاهی آنلاین را ارائه می دهند.
فرایند ترجمه شفاهی
به طور کلی، فرایند ترجمه شفاهی مراحل زیر را به ترتیب شامل می‌شود:
- مرحله ادراک:
هر مترجم شفاهی معمولاً به دو روش پیغام را درک می‌کند: ادراک شنیداری و ادراک بصری. در این مرحله، عواملی که بر کیفیت ترجمه شفاهی تأثیر می‌گذارند عبارتند از توانایی شنیداری مترجم شفاهی و محیط. نسبت به مواقع معمول، در فرایند ترجمه شفاهی گوش‌دادن کار پیچیده‌تر و دشوارتری است. محیط، شرایط زمانی و فیزیکی، که در آن ارتباطات برقرار می‌شود نیز نقش مهمی در فرایند ترجمه شفاهی دارد. محدودیت زمانی برای سخنرانان در کنفرانس‌ها اغلب باعث می‌شود که آنان پیغام خود را با سرعتی بسیار بالا ارائه دهند و شرایط شنیداری پُر سر و صدا، دریافت پیغام را هم برای مخاطبان مورد نظر و هم برای مترجم شفاهی دشوار می‌سازد. - مرحله رمزگشایی:
مرحله رمزگشایی معمولاً به صورت ناملموس اتفاق می‌افتد و طی آن مترجم شفاهی اطلاعات ذخیره شده در مرحله قبل را پردازش می‌کند و اطلاعات لازم را از کُدهای زبانی و غیرزبانی استخراج می‌کند. اینجاست که پیغام برای انتقال متولد می‌شود. در این مرحله، عواملی که بر کیفیت ترجمه شفاهی تأثیر می‌گذارند عبارتند از منبع دریافت پیغام، به‌ویژه سخنران، قابلیت‌های زبانی و دانش مترجم شفاهی که شامل دانش عمومی و دانش در مورد موضوع مورد بحث می‌شود. - مرحله ثبت:
در این مرحله، حافظه مترجم شفاهی نقش مهمی ایفا می‌کند و عامل تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا عدم موفقیت این مرحله یا میزان دریافت مترجم از گفتار بیان شده است. روش مکمل برای تضمین موفقیت این مرحله، یادداشت‌برداری است که به نظر می‌رسد در ترجمه شفاهی پیاپی اهمیت بیشتری دارد. ثبت اطلاعات بر اساس درک و فهم صورت می‌پذیرد و به صورت ذهنی و نوشتاری اتفاق می‌افتد. حافظه کوتاه مدت (حافظه کاری) نقش قابل توجهی در ترجمه شفاهی ایفا می‌کند. اما باید به این نکته توجه داشت که حافظه کوتاه ظرفیت به شدت محدودی دارد و تقریباً می‌تواند هفت واحد اطلاعاتی یا کمی بیشتر از آن را در خود جای دهد. بدیهی است که مترجم نمی‌تواند هنگام ترجمه شفاهی صرفاً به مغز و حافظه خود وابسته باشد؛ بلکه باید از یادداشت‌برداری برای کمک به افزایش تعداد واحدهای اطلاعاتی ذخیره شده و ثبت دقیق آن‌ها استفاده کند. از این رو، می‌توان چنین نتیجه گرفت که مرحله ثبت در فرایند ترجمه شفاهی باید بر بخاطرسپاری و یادداشت‌برداری مبتنی باشد. - مرحله رمزگذاری:
در این مرحله، فعال‌سازی عناصر زبان مقصد که در حافظه بلندمدت وجود دارند، پردازش نحوی و معنایی واژگان و همچنین پردازش عبارات و جملات براساس اطلاعات نحوی و معنایی که از زبان مقصد در حافظه بلند مدت ذخیره شده‌اند انجام می‌شود. آنچه حاصل می‌شود بیان دیگری از پیغام زبان مبدأ به زبان مقصد است. چنانچه مترجم شفاهی عملکرد موفقیت‌آمیزی در سه مرحله قبل داشته باشد، عوامل تأثیرگذار بر این مرحله عبارتند از مهارت مترجم شفاهی در زبان مقصد، تسلط وی بر انواع مختلف مهارت‌های ترجمه، و مخاطبان مورد نظر. - مرحله بیان:
بیان مرحله پایانی در فرایند ترجمه شفاهی است. اگرچه بیان صحیح و کارآمد تنها بر انجام موفقیت‌آمیز چهار مرحله قبل متکی است، خود این مرحله مستقیماً بر خروجی و نتیجه نهایی تأثیر می‌گذارد، و بنابراین از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون شک مراحل قبلی عوامل تعیین کننده‌ای در موفقیت آخرین مرحله هستند. اما هنوز نکاتی وجود دارد که مترجم شفاهی باید از نظر نحوه بیان به آن‌ها توجه کند. صدای مترجم شفاهی باید به اندازه‌ای بلند باشد که همه مخاطبان بشنوند. همچنین صدای وی باید صاف و یکنواخت باشد و تلفظ واژگان توسط مترجم شفاهی باید تا حد امکان دقیق و مشابه گویشوران بومی زبان مقصد باشد.
نقش مترجم در ترجمه شفاهی
در هر ارتباط شفاهی که طرفین به یک زبان صحبت نمی‌کنند، مترجمان شفاهی نقش اساسی ایفا می‌کنند. در دنیای کنونی، افراد از فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف دور هم جمع می‌شوند و برای رسیدن به اهداف خاصی تعامل می‌کنند. رمز موفقیت چنین تعاملاتی حضور مترجمان شفاهی کارآزموده است. در واقع، نقش مترجم شفاهی تسهیل ارتباط بین دو یا چند نفر است که در موقعیت‌هایی مختلف، از جمله جلسات خصوصی، دولتی، دادگاهی، مشاوره پزشکی، کنفرانس‌ها، سخنرانی‌ها، کلاس‌ها و بسیاری از موارد دیگر، به دو زبان متفاوت صحبت می‌کنند.
مترجم شفاهی پیوسته تصمیمات آنی می‌گیرد، همزمان به زبان مبدأ گوش داده و مقصود گوینده را پردازش و درک می‌کند، و سپس آن را به زبان مقصد انتقال می‌دهد. همه این کارها باید در عرض چند ثانیه انجام پذیرد. پس مترجم شفاهی باید از تخصص و توانایی‌های کافی برای انجام این کار برخوردار باشد. وی باید به بیش از یک زبان تسلط داشته باشد، و در عین حال با زبان‌شناسی، عناصر تشکیل دهنده زبان‌های مورد ترجمه، روشهای ارتباط آن‌ها با یکدیگر و قواعد حاکم بر هر یک از آن‌ها، فرهنگ‌ها، ارزش‌ها، آداب و رسوم و سلایق جوامع مختلف که در زبان آنان انعکاس می‌یابد، و همچنین تکنیک‌ها و روشهای خاص حرفه خود آشنا باشد.
قابلیت‌ها و مهارت‌های لازم برای ترجمه شفاهی
تمام مهارت‌های لازم برای موفقیت در ترجمه کتبی می‌توانند در انجام کارآمد کار ترجمه شفاهی نیز نقش بسزایی داشته باشند. ولیکن، به دلیل اهمیت و حساسیت بالای کار ترجمه شفاهی، یک مترجم شفاهی باید قابلیت‌ها و شایستگی‌های دیگری نیز کسب نماید که از اهمیت بالایی برخوردارند و به برخی آن‌ها در زیر اشاره شده است.
- مهارت‌های زبانی قابل‌توجه
پیش از همه، مترجمان شفاهی باید درک کاملی از زبان مورد ترجمه داشته باشند. وقتی مترجم شفاهی به کار ترجمه در یک حوزه خاص مشغول است، قطعاً فرصت کافی برای مراجعه به یک دایره المعارف یا فرهنگ لغت نخواهد داشت. بنابراین، برخورداری از دایره واژگانی گسترده و مهارت های نوشتاری، ارتباطی و کلامی فوق‌العاده برای مترجمان شفاهی ضروری است. بطور خلاصه می‌توان گفت که مترجم شفاهی باید بتواند زبان مورد ترجمه را به خوبی زبان مادری صحبت کند و با دستور زبان و قواعد گرامری، اصطلاحات، استعاره‌ها، ضرب‌المثل‌ها و بسیاری از خصوصیات منحصر به فرد آن زبان کاملاً آشنا باشد. در ترجمه شفاهی اغلب تمرکز بر انتقال دقیق و بی کم و کاست مقصود اصلی گوینده است و از ترجمه کلمه به کلمه در اکثر موارد اجتناب می‌شود. - دانش تخصصی
اکثر مترجمان شفاهی در یک حوزه خاص (برای مثال سیاسی، حقوقی، مالی و غیره) فعالیت می‌کنند. این بدان معناست که آن‌ها باید از دانش تخصصی مرتبط با آن حوزه برخوردار باشند تا بتوانند ارتباط موثر و کارآمدی بین طرفین ترجمه برقرار کنند. عدم آشنایی با واژگان، اصطلاحات و ساختارهای خاصی که در یک حوزه و رشته تخصصی ویژه‌ای بکار می‌روند باعث می‌شود که مترجم شفاهی، حتی اگر تبحر خاصی در ترجمه زبان محاوره‌ای داشته باشد، در موقعیت‌های تخصصی خاص چندان عملکرد موفقیت‌آمیزی نداشته باشد. برای موفقیت در این حوزه، مترجم شفاهی می‌تواند توانایی پژوهش و استفاده مناسب و کارآمد از منابع اطلاعاتی را در خود پرورش دهد. - مهارت‌های بین فردی
یک مترجم شفاهی خوب علاوه بر اینکه با زبان شناسی آشنایی کافی دارد از مهارت‌های بین فردی قابل توجهی نیز برخوردار است. وی شنونده خوب و دلسوزی است و با دقت و صبر و حوصله کافی به سخنانی که قصد ترجمه آن‌ها را دارد گوش فرا می‌دهد. از مهارت‌های گفتاری چشمگیری برخوردار است و غالباً به روشی گویا و دقیق به دور از هر گونه جانبداری و قضاوت صحبت کرده و از تفسیر و مداخله اجتناب می‌کند. مترجمان شفاهی با انسان‌ها سر و کار دارند، بنابراین باید به جنبه‌های مختلفی مانند زبان بدن، لحن کلام، نشانه‌های غیرکلامی و تفاوت‌های فرهنگی توجه و تمرکز داشته باشند. در واقع، یک مترجم شفاهی باید توانایی برقراری ارتباط مطلوب و سازنده با طیف گسترده‌ای از افراد از فرهنگ‌های مختلف را داشته باشد. گاهی ممکن است موقعیتی که ترجمه شفاهی در آن انجام می‌شود استرس‌زا باشد، مترجم شفاهی باید سعی کند که آرامش موقعیت موجود را حفظ کرده و تجربه خوشایندی را برای هر یک از افراد دخیل در فرایند ترجمه ایجاد کند. - آشنایی با فرهنگ‌های مختلف
مترجمان شفاهی نه تنها باید بر بیش از یک زبان تسلط داشته باشند، بلکه باید با فرهنگ، آداب و رسوم و سنن جوامع مختلفی که به ترجمه زبان آن‌ها می‌پردازند آشنا باشند. شناخت هنجارهای فرهنگی به مترجم شفاهی کمک می‌کند تا بهتر بتواند قصد و منظور فرد سخنگو را به شنونده انتقال دهد. علاوه بر این، یک مترجم شفاهی موفق، به عنوان یک واسطه، توانایی انتقال معنا و مفهوم دقیق مضامین فرهنگی ناآشنا به مخاطب را دارد.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، بدیهی است که یک مترجم شفاهی خوب باید از حافظه کوتاه مدت قوی، فن بیان بالا، مهارت‌های یادداشت برداری، نظم و انضباط در کار برخوردار باشد، نقطه سنج بوده و به اصول اخلاقی پایبند باشد. در نهایت، وی باید با چگونگی استفاده از تجهیزات موجود برای کار ترجمه شفاهی آشنا باشد و در صورت نیاز، برای تبحر یافتن در هر یک از قابلیت‌ها و مهارت های فوق الذکر در دوره‌های آموزشی مربوطه شرکت کند.
عوامل دخیل در کیفیت ترجمه شفاهی
کیفیت ترجمه شفاهی معمولاً تحت تاثیر عوامل فنی و غیر فنی است، که در زیر هر یک به اختصار توضیح داده شده‌اند.
- عوامل فنی
عوامل فنی با شرایط فیزیکی مکانی که کار ترجمه شفاهی در آن انجام می‌شود ارتباط دارند. برای مثال، در ترجمه شفاهی کنفرانس‌ها، عوامل فنی شامل کیفیت تجهیزات، وضعیت کابین ترجمه و فاصله بین شرکت‌کنندگان (سخنران، مترجم و مخاطبان) می‌شود. کیفیت مطلوب تجهیزات بکار رفته به مترجم در انتقال پیغام کمک می‌کند. از سوی دیگر، اعتقاد بر این است که کیفیت صدای سخنران، مشاهده سخنران، مخاطبان و البته صفحه نمایش موجود در صورت نمایش اسلایدهایی بر روی آن، تهویه مطلوب و فضای مناسب کابینی که ترجمه شفاهی در آن انجام می‌پذیرد، و بسیاری از عوامل فیزیکی دیگر در موفقیت ترجمه شفاهی دخیل خواهند بود.
بنابراین، مترجم شفاهی باید یک روز قبل از انجام کار ترجمه، یا حداقل چند ساعت قبل از آن، تجهیزات و سیستم صوتی و تصویری فراهم شده را بررسی کند تا از کیفیت مطلوب آن‌ها اطمینان حاصل نماید. حتی اگر مترجم تمام تجهیزات مورد استفاده را از قبل بررسی کرده باشد، ممکن است مشکلات غیر قابل پیش‌بینی در طول فرایند ترجمه بوجود آیند. مثلاً ممکن است میکروفن یا هدفون چندین بار از کار بیافتد و تمرکز همه شرکت‌کنندگان را بر هم بزند. در این مرحله، مترجم شفاهی باید وضعیت موجود را کنترل نماید. از آنجاکه مترجم همچنین نقش سخنران کلیدی را ایفا می‌کند؛ حق دارد سخنرانی را متوقف نموده و از عوامل دخیل در برگزاری سخنرانی بخواهد که تجهیزات را تعمیر کنند. در این حالت، ممکن است مخاطبان مدتی منتظر بمانند اما پس از رفع مشکل ترجمه شفاهی با کیفیت مطلوب ادامه می‌یابد.
وقتی کار ترجمه شفاهی بدون تجهیزاتی مانند میکروفن، هدفون، سیستم صوتی یا صفحه نمایش انجام می‌شود، عوامل فنی به شرایط فیزیکی محیط و فاصله بین مترجم شفاهی، سخنران و مخاطبان و موقعیت هر یک از آنان مرتبط خواهند بود. مترجم باید از قبل آمادگی لازم را برای مواجهه با عوامل فنی دخیل در کار ترجمه شفاهی داشته باشد. - عوامل غیر فنی
در کار ترجمه شفاهی افراد مختلفی با هم تعامل دارند. هر یک از افراد در موفقیت ترجمه شفاهی سهیم هستند. عوامل غیر فنی با پیشینه و طرز برخورد هر یک از افراد دخیل ارتباط دارند. مترجم شفاهی تاثیرگذارترین فرد در کار ترجمه شفاهی است. وی نقش مهمی را ایفا می‌کند زیرا پل ارتباطی بین سایر افراد است. صلاحیت و توانایی مترجم شفاهی به موفقیت کار ترجمه کمک می‌کند. با توجه به زمان محدودی که در آن ترجمه شفاهی اتفاق می‌افتد، مترجم باید بتواند با مشکلات پیش رو کنار بیاید و پیغام را به خوبی به مخاطبان انتقال دهد.
علاوه براین، پیشینه فردی که صحبت می‌کند بر موفقیت کار ترجمه شفاهی نیز تأثیر می‌گذارد. مترجم باید به شخصیت، ملیت، طرز تفکر، پیشینه فرهنگی، سطح تحصیلات، لحن گفتگو، حالت چهره و حرکات فرد صحبت کننده و انتظارات وی از جلسه توجه داشته باشد. از سوی دیگر، سرعت گفتار فرد صحبت کننده نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. وقتی سخنگو با سرعت بسیار بالا و بدون وقفه صحبت می‌کند، دنبال کردن سخنان وی و به خاطر سپردن آن‌ها برای مترجم شفاهی بسیار دشوار خواهد بود و انتقال پیغام به درستی صورت نمی‌پذیرد. در نتیجه، ترجمه شفاهی از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهد بود.
اصول اخلاقی حاکم بر کار ترجمه شفاهی
ترجمه شفاهی بر اصول اخلاقی خاصی مبتنی است، که مترجمان شفاهی برای موفقیت در کار خود باید به آن‌ها پایبند باشند. در واقع، بر اساس مجموعه مقررات و ضوابط رفتاری، چنین می‌توان گفت که یک مترجم شفاهی:
- همواره باید در ابتدای کار خود را معرفی کرده و در طول کار ترجمه رفتاری خوش، مؤدبانه، احترام‌آمیز و با وقار داشته باشد.
- باید تا حد امکان به معنا و مفهوم پیغام وفادار بوده و مقصود گوینده را با دقت، بی هیچ کم و کاستی، به شنونده انتقال دهد. برای این منظور، وی همچنین باید به لحن گفتار و هیجانات گوینده توجه داشته باشد و مضامین فرهنگی دخیل را مد نظر قرار دهد.
- نباید اجازه دهد که نظرات و منافع شخصی‌اش بر کار ترجمه تأثیر بگذارد، و همچنین نباید نظرات شخصی خود را در طول ترجمه بیان کند.
- همیشه باید تحت هر شرایطی صداقت، شرافت و استقلال خود را حفظ نموده و از جانبداری اجتناب نماید.
- باید وقت شناس و مسئولیت‌پذیر بوده، از نظم و انضباط کاری برخوردار باشد، و در حین انجام کار ترجمه تا حد امکان بر آن متمرکز باشد.
- باید وظایفی را بپذیرد که در حد و اندازه توانمندی‌ها و قابلیت‌های او هستند، و چنانچه در طول کار پی ببرد که وظیفه محول شده فراتر از توانایی‌های اوست، باید در اسرع وقت این موضوع را به عوامل دخیل در کار ترجمه شفاهی اطلاع دهد.
- نباید اطلاعاتی را که به دلیل کار ترجمه در اختیار وی قرار داده شده‌اند بدون اجازه افشا نماید یا از اطلاعات محرمانه به نفع خود استفاده کند. وی باید همواره رازدار باشد.
- هرگز نباید در مکالمه‌ای که به ترجمه آن می‌پردازد مداخله نماید. هیچگاه از وی انتظار نمی‌رود که اطلاعات اضافی را در اختیار مخاطبان قرار دهد. دانش مترجم شفاهی صرفاً ابزاری است که می‌تواند به ارائه بهتر پیغام کمک کند. مترجمی که به کار ترجمه شفاهی می‌پردازد نباید توضیحات بیشتری را ارائه دهد یا اظهارات و واکنش های طرفین را بر اساس دانش فرهنگی یا هر نوع دانش مشابه دیگری توجیه نماید.
- صرفاً باید بر صحت ترجمه مطالب گفته شده تمرکز نماید. در واقع، مترجم شفاهی هیچ مسئولیتی در قبال محتوای پیغام ترجمه شده ندارد و از دانش و مهارت خود عمدتاً برای تسهیل ارتباط بین طرفین استفاده می‌کند. ارزیابی صحت و درستی پیغام بر عهده مترجم نیست.
چرا استفاده از مترجمان شفاهی حرفه‌ای ضروری است؟
ترجمه شفاهی کار پیچیده و چالش برانگیزی است. دو زبانگی (آشنایی با دو زبان) لزوماً به این معنا نیست که یک فرد قادر به انجام موفقیت‌آمیز کار ترجمه شفاهی خواهد بود. بدون شک، افرادی که آموزش‌های لازم را برای انجام کار ترجمه شفاهی ندیده‌اند، با اصول علمی و اخلاقی حاکم بر این نوع ترجمه آشنا نبوده و از تجربه کافی برخوردار نیستند نمی‌توانند خدمات با کیفیتی در اختیار مراجعین خود قرار دهند و ممکن است مسائل و مشکلات فراوانی، مخصوصاً در موقعیت‌های رسمی (مانند کنفراس‌ها و همایش‌های بین‌المللی و جلسات دولتی و دادگاهی)، بوجود آیند که غیر قابل جبران باشند. لذا استفاده از مترجمان شفاهی آموزش‌دیده، قابل اعتماد، کارآزموده و باتجربه که از صلاحیت، دانش و تسلط کافی برخوردارند برای تضمین کیفیت بالای کار ترجمه شفاهی ضروری بنظر می‌رسد.
خدمات ترجمه شفاهی (حضوری و غیرحضوری)؛ اعزام مترجم همزمان
دارالترجمه فوری – تحویل یک روزه ترجمه رسمی فوری مدارک
سولات متداول درباره ترجمه شفاهی
ترجمه شفاهی چیست؟
ترجمه شفاهی انتقال پیغام بصورت شفاهی از یک زبان به زبان دیگر در یک زمان و مکان است. و چون امکان بررسی مجدد، رجوع به منابع اطلاعاتی در آن لحظه وجود ندارد، ترجمه شفاهی وظیفه ای پیچیده و چالش برانگیز است.
انواع ترجمه شفاهی چیست؟
بسته به نوع و شیوه ترجمه انواع آن عبارنتد از: ترجمه شفاهی همزمان، ترجمه شفاهی پیاپی، ترجمه شفاهی رابط‌مدار (دوسویه)، ترجمه شفاهی نجوایی، ترجمه شفاهی دیداری و ترجمه شفاهی زبان اشاره
کار ترجمه شفاهی به چه مهارت هایی نیاز دارد؟
مترجم شفاهی باید درک کاملی از زبان مورد ترجمه مبدا و مقصد داشته باشد.
با اصطلاحات تخصصی زمینه ترجمه شفاهی کار خود آشنا باشد.
مترجم شفاهی باید شنونده خوب و با دقت باشد و همچنین با فرهنگ های مختلف دو زبان آشنایی داشته باشد.
مترجم شفاهی باید اصول اخلاقی را حفظ کرده و با صداقت و شرافت کار ترجمه را انجام داده و از جانبداری خودداری کند.
دیدگاه ها
۱۰ دیدگاه ها
برای ترجمه شفاهی در یک رشته خاص نیاز به تخصص خاصی است؟
برای ترجمه شفاهی در یک رشته خاص نیاز به تخصص خاصی است؟
سلام مترجم شفاهی باید در موضوعی که کار ترجمه انجام می دهد،تسلط نسبی داشته باشد.
بعضی موارد در روش انجام تمام انواع ترجمه‌های شفاهی، یکسان هستند.
بله درسته است
▪︎برای درک بهتر از تفاوت ترجمه شفاهی با ترجمه هم زمان یا ترجمه کتبی باید با نماینده قانونی دارالترجمه مربوطه در ارتباط باشید.
▪︎مهارت‌های ارتباطی مورد نیاز برای ترجمه شفاهی کاملاً متفاوت از ترجمه کتبی است و ترجمه شفاهی بر خلاف ترجمه کتبی غیر قابل تصحیح و تجدیدنظر است.
▪︎تمام مهارت‌های لازم برای موفقیت در ترجمه کتبی می‌توانند در کار ترجمه شفاهی نیز نقش بسزایی داشته باشند.یک مترجم شفاهی باید قابلیت‌ها و شایستگی‌های از این قبیل کسب کند.
مهارت‌های زبانی قابل‌توجه، دانش تخصصی،مهارت‌های بین فردی،آشنایی با فرهنگ‌های مختلف
فکرمیکنم کار مترجم دوسویه از کار مترجم پیاپی سخت تر باشه، چون کاراشون مثل همه ولی دیگه مترجم دوسویه یادداشت برداری هم نمیکنه
سلام،
در ترجمه شفاهی همزمان، مترجم شفاهی مانند نوعی حضور نامرئی عمل می کند، در کابین مخصوص می نشیند و با هدفون و میکروفون به سخنرانی زبان مبدأ گوش می دهد و همزمان آن را به زبان مقصد بازگویی می کند.
سلام مترجم شفاهی با همزمان کارشون چه تفاوتی داره؟
با سلام و روز بخیر در بالا به طور کامل توضیح داده شده